همشهری ماه و فرقه دموکرات

پرونده ای غنی و خوب از همشهری ماه برای 

فرقه دموکرات آذربایجان

دانلود کنید

خاطرات آیت الله طالقانی از 21 آذر 1325

مشاهدات من در زنجان (آذر ماه 1325 پس از فرار عوامل دولت پیشه وری)

چکیده: داستان گزارش زیر چنان که در مقدمه آمده، چنین است که آیت الله طالقانی که این زمان به صورت مسلسل درس های تفسیرش را در نشریه آیین اسلام (با مدیریت نوریانی ) منتشر می کرد و همکاری مرتبی با آن داشت و نیز با توصیه جمعی از علمای تهران راهی زنجان شد تا گزارشی از وضعیت شهر تهیه کرده تا در این نشریه به چاپ برسد. حاصل این سفر چند روزه که در آذرماه سال 1325 بوده متنی است که در اینجا ملاحظه می کنید.

مقدمه 

داستان حکومت پیشه وری در آذربایجان و زنجان یکی از داستانهای تلخ این خطه و تجربه تلخ تر، دخالت دولت سوسیالیستی روسیه در ایران پس از جنگ جهانی دوم است. زمانی که مقرر شد تا نیروهای خارجی از ایران بروند، دولت روسیه تلاش کرد با ایجاد یک دولت مستقل با رهبری جعفر پیشه وری نفوذ خود را در این بخش نگاه دارد. تصور آنان بر این بود که اگر این دولت ماند به راحتی می توانند برای آینده فکری داشته باشند و آنجا را به عنوان پایگاه دائمی خود نگاه دارند. اگر هم نماند دست کم می توانند از آن به عنوان وجه المصالحه استفاده کرده امتیازاتی از دولت مرکزی بگیرند. دولت پیشه وری از آذر 1324 تا آذر 1325 در این بخش حکومت کرد.
سیر حوادث به گونه ای پیش رفت که دولت پیشه وری مجبور به پذیرش شکست شد و عوامل آن به اشاره دولت روسیه منطقه را رها کرده به روسیه گریختند. در این وقت ارتش ایران راهی زنجان و سپس آذربایجان شد و این اقدام به عنوان یک فتح و پیروزی بزرگ در کشور معرفی شد. این خبط روسیه هم ننگی برای آن دولت شد و هم تبلیغی برای غربی ها. این تجربه را هم برای ما گذاشت که به روسها نمی توان اطمینان کرد.

یکی از جنایات وحشیانه فرقه در آستارا

فرقه دموکرات در آستارا

فدائیان دموکرات در آستارا قلیج پسر کوچک سالار رشیدخان ساسانیان را که از ترس دموکرات‌ها در جنگل متواری بود اغفال کرده و گفته بودند که به او امان می‌دهند. قلیج نیز باور کرده و به شهر آمده بود. شب‌هنگام خدادادخان و روح‌الله و فضل‌الله (فرض‌الله) که از تروریست‌های معروف آستارا بودند و عموم آنها را می‌شناسند با دو نفر دیگر به منزل قلیج می‌روند صاحب‌خانه برای آنها شام تهیه می‌بیند و فدائیان پس از تصرف غذا می‌گویند همین‌جا می‌خوابیم. قلیج بدبخت برای آنها رختخواب حاضر می‌کند. در اواسط شب فدائیان برخاسته و او را صدا می‌کنند، به مجرد آنکه قلیج به حیاط پای می‌گذارد وی را با تیر می‌زنند مادرش به دنبال او می‌دود که ببیند چه خبر است او را هم با یک تیر دیگر بر جای سرد می‌نمایند. سپس به سراغ زن او که فوق‌العاده وجیه بوده می‌روند و پس از عمل منافی عفت چوب بلند و قطوری را که در حیاط بوده و برداشته و... می‌کنند. سه طفل قلیج را هم در همان شب به قتل می‌رسانند. بعد از اتمام این فجایع به سراغ زوجه دیگر صاحب‌خانه که از ترس پنهان شده بود می‌روند. این زن برای اینکه پسرک کوچکش را به قتل نرسانند خود را به روی او می‌اندازد ولی فدائیان که از خون و قتل لذت می‌بردند پشت او را هدف قرار می‌دهند که مادر فوراً فوت می‌کند ولی خوشبختانه یا بدبختانه به طفل صدمه نمی‌رسد (طفل حسن نام داشت) صبح همسایه‌ها می‌آیند و بچه را که هنوز هم بیهوش بوده به منزل خود می‌برند پسرک پس از چند ساعتی به هوش می‌آید.[1]

---

[1]. مجله خواندنیها، شماره 43، شنبه 28 دی ماه 1325، شماره مسلسل 246، رونوشت برابر مجله می‌باشد.

گفتگوی حمید احمدی در خصوص بیست و یکم آذر

گفتگوی حمید احمدی استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران در خصوص عائله پیشه وری را از اینجا به بینید:

http://www.aparat.com/v/6912630e18b8ecd6b9ac1206aeb5949f79107

همین طور برای دانلود مستقیم بر روی رایانه تان اینجا کلیک کنید

21 آذر: آیا فرقه پیشه وری واقعا دموکرات بود؟

فرقه دموکرات آذربایجان که نام خود را از فرقه دموکرات ایران گرفته بود تا خوش نامی و محبوبیت بزرگان این حزب وطن پرست را در ذهم مردم تداعی کند، نه تنها دموکرات نبود بلکه در یک سال زمامداری خود یکی از فاشیست های شورشی های محلی جهان را در تاریخ ثبت کرد.

فرقه با مخالفان خود به شدت برخورد می کرد و به راحتی به نام خائن به ملت آنها را به اعدام محکوم می نمود.

فرقه دموکرات حتی با آذری هایی که با عناصر آن به بحث و جدل فکری می پرداختند رحم نمی کرد. در موارد متعدد بسیاری دیده شد که فرقه از طریق قتل عام های خانوادگی مخالفان، تجاوز به عنف به همسر و کودکان افراد و... سعی در ارعاب و تنبیه افراد دارد.

مردم آذرابیجان از فرقه و فدائیان آن که از قققاز آورده شده بودند متنفر بودند. به همین جهت در 21 آذر شروع به پاکسازی و مجازات سران آن نمودند. این تنفر تا جایی بود که بیشتر اعضای باقی مانده فرقه  از سوی مردم  و قربانیان جنایات آن اعدام و مجازات شدند.

با ورود ارتش و قوای دولتی به آذربایجان نظم به جامعه بازگشت و از بلبشوی به وجود در کشتار فدائیان جلوگیری شد.

تصویر زیر از روزنامه آذربایجان گرفته شده است.تیتر آن می گوید: مرگ بر خائنین ملت. منظور از خائنین شهروندان آذربایجانی است که با روس ها و کمونیست های فرقه دموکرات مخالف اند و می خواهد با مردم ایران در یک سرزمین زندگی کنند و زبان شان فارسی باشد.

کسانی که نام خود را دموکرات نهاده بودند اینقدر تساهل نداشتند که حتی مخالفان نظری خود را تحمل کنند.

برخی از منابع و مراجع مهم در خصوص فرقه دموکرات آذربایجان

کتاب ها و منابع زیادی در خصوص فرقه دموکرات آذربایجان در کشورمان منتشر شده است. بخشی از این منابع خاطرات اعضای تاثیرگذار فرقه است که از لحاظ بررسی اوضاع از درون بسیار مهم به شمار می رود. بخشی دیگر اسناد و بررسی های تاریخی محققان تاریخ معاصر است.

برای دیدن کتاب ها اینجا

گوشه ای از جنایات فرقه دموکرات آذربایجان 1324-25

در آذربایجان قبرستان آزادی چه می‌گذرد

 از یک نامة جانگداز خصوصی

فرقه دموکرات پیشه به وسیله فدائیان خود جنایت های بیشماری را در حق مردم  آذربایجان روا داشت. کشتارهای و تجاوزهای جنسی ساده ترین و پیشه پا افتاده ترین اعمالی بود که فدائیان فرقه که عمدا از قفقاز و شوروی به ایران آورده شده بودند انجام دادند. غارت اموال مردم، تجاوز به فرزندان خردسال میهن پرستانی که در برابر فرقه (و در واقع شوروی) تسلیم نمی شدند و بسیاری دیگر که داستانی است پر آب چشم از این جمله است.

در زیر یک نامه تاریخی را به نقل از کتاب غائله آذربایجانی می آوریم که در یکی از روزنامه های وقت در سال 1325 منتشر شد. این نامه از سوی یکی از اهالی آذربایجان همچون مظلمه ای نگاشته با زحمت زیاد به تهران و یکی از دوستان ارسال شده بود. در همان سال گیرنده نامه بخشی از مضمون آن را در اختیار روزنامه های وقت می گذارد تا با انتشار آن مردم را از جنایت هایی که فرقه دموکرات در حق آذربایجانی ها انجان داده است آگاه سازند. نویسنده نامه که فرزند خردسالش به وسیله عوامل فرقه کشته شده بود در این نامه صریحا می گوید که روزی که مردم آذربایجان انتقام شان را از فرقه بستانند دور نیست و چنان چه دیدم مردم بعد از فرار فرقه و پیش از رسیدن ارتش بیشتر اعضای فرقه را پاکسازی کردند.

اکنون آن نامه:

تیتر اول روز نامه رسمی فرقه دموکرات: به پیشگاه شاهنشاه

فرقه دموکرات هیچ گاه تلکیف خود را حتی با خویشتن روشن نکرد. پیشه وری با توجه به سوابق کمونیستی و البته به صورت توام وطن پرستانه ای که تا پیش از 12 شهریور 1324 داشته و با توجه به ارتباطات و مناسبات جدید خود را روس ها، هر چندگاه یک رویکرد را در خصوص وضعیت آذربایجان و تمامیت ارضی ایران از خود بروز می داد.

لازم به ذکر است که به دوستان اعلام کنم که بر خلاف تصور رایج پیشه وری قبل از تشکیل فرقه به هیچ وجه فرد خائن و وطن فروشی نبود و در روزهای آینده مقالات وی در روزنامه آژیر را در خصوص پایبندی به تمامیت ارضی و انتقاد از سیدضیاء به خاطر صحبت از فدرالیسم و تشکیل ایالات متحده ایران در درسترس شما قرار خواهم داد.

فعلا دقت نظر دوستان را به مقاله آقای خسرو پناه با عنوان از پیشه وری ما تا پیشه وری دیگران در ویژه نامه مجله گفتگو جلب می کنم.

پیشه وری دقیقا نمی دانست که باید به خودمختاری فکر کند یا به تجزیه ایران! باید شاه را مرتجع بنامد یا شاهنشاه و... در تصویر زیر می بنید روزنامه آذربایجان (ارگان رسمی فرقه دموکرات) با عزت و احترام و تشریفات معمول دربار محمدرضا شاه را خطاب قرار داده است.

ویژه نامه فصلنامه گفتگو ؛ فرقه دموکرات

فصل نامه گفتگو  که یکی از قدیمی ترین و معتبر ترین مجلات ایران است در بهار 1386 یکی از شمارگان خود را به این موضوع اختصاص داد. در این ویژه نامه مقالات بدیعی از سوی پژوهشگران با نگاه های جدیدی به مسئله فرقه دموکرات منتشر شد. مقالات این شماره یکی از منابع مهم و معتبر در شناخت فرقه به شمار می رود.

برای دیدن فایل پی دی اف این شماره این جا

سران فرقه دموکرات از زبان جهانشاهلو – معاون پیشه وری

دکتر جهانشاهلو افشار از اعضای 53 نفر و تنها بازمانده از سران فرقه دموکرات اکنون در آلمان زندگی می کند و در کتاب خاطرات خود ندامت و پشیمانی خود را از عضویت در فرقه اعلام نموده است. وی اقرار می کند که خطایش در نادیده انگاشتن منافع ملی و عدم درک مصلحت ملت ایران بود. در کتاب ما و بیگانگان وی می گوید که فرقه و سران آن آلت دست روسیه شوروی بودند و شرط ارتقاء در فرقه وفاداری بیشتر به روس ها بود.

پرچم فرقه دموکرات

فرقه دموکرات آذربایجان به رهبری پیشه وری هیچگاه جرات نکرد پرچم رسمی برای خود انتخاب کند. بنابراین در صورت لزوم از پرچم شیروخورشید استفاده می کرد. در همه سر برگ ها و مراسم های رسمی پرچم شیر و خورشید در اهتزاز بود.

در آذربایجان چه گذشت،رازهای سر به مهر

حمید احمدی استاد دانشگاه تهران و دکتری جامعه شناسی سیاسی در این مقاله بر اساس خاطرات حمید ملا زاده یکی از اعضای سابق و نادم فرقه دموکرات به تحلیل موضوع می پردازد. این مقاله نخستین بار در اطلاعات- سیاسی اقتصادی منتشر گردید.

از این جا به بینید

بحران آذربایجان بر اساس اسناد نو یافته شوروی

ناتالیا یگوروا عضو بنیاد تاریخ عمومی آکادمی علوم روسیه نخستین بار مقاله خود را بوسیله مرکز تحقیقاتی ودرو ویلسون در سال 1996 منتشر کرد. وی در این مقاله بر اساس اسناد شوروی سابق به مسئله تشکیل فرقه دموکرات پرداخته است.

این مقاله در ایران نخستین بار در مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی منتشر گردید.

مقاله را از اینجا به بینید

بحران آذربایجان در سال 1324

رابرت روسو بعنوان معاون کنسول ایالات متحده از ژوئن 1945 تا 1946 در تبریز خدمت می کرد. متن مقاله مزبور در سال 1956 در مجله ای به نام ژورنال خاورمیانه منتشر شد و در ایران نخستین بار مجله اطلاعات اقتصادی - سیاسی دست به انتشار ترجمه ای از آن زد.

این مقاله را از این جا به بینید

استالین و فرمان تشکیل فرقه دموکرات آذرایجان

در چند سال گذشته استاد کاوه بیات از پژوهشگران برجسته تاریخ معاصر کشورمان دست به انتشار اسنادی زد که از آرشیو به جا مانده از اتحاد جماهیر شوروی استخراج شده بود.

طبق این اسناد استالین به میر جعفر باقروف دبیرکل حزب دموکرات شوروی فرمان می دهد تا یک جنبش جدایی خواه را در آذربایجان و کردستان ایران تاسیس نماید. هدف ضمیمه شمال ایران به خاک شوروی است.

مقاله مزبور را از اینجا بخوانید

سرآغاز

اکنون در آستانه 65 مین سالروز نجات آذربایجان و شکست فرقه دموکرت پیشه وری هستیم که بنا بر اسناد از سوی روس ها و با دستور مستقیم استالین ایجاد شد. 

در همین راستا در این وبلاگ مجموعه ای از مقالات و نوشته ها را در این خصوص قرار می دهیم تا مسائل آن روز برای نسل جوان بهتر و مستند تر عیان شود.

تمام نوشته های و تصاویری که در وبلاگ 21 آذر به نمایش در خواهد آمد مستند و مستحکم اند و قبلا در نشریات معتبر منتشر شده اند و شکی در صحت آن نیست.